"Озодлик руҳи". Озод Европа радиоси 75 ёшда
Совуқ урушнинг олдинги сафларидан тортиб, Украина окопларигача — архив фотосуратлари 75 йил аввал, АҚШ Мустақиллик кунида эшиттиришни бошлаган Озод Европа радиосининг тарихидан сўзлайди.
5
Озод Европа радиосининг асосий трансляция қиладиган станцияси Глорияда, Португалиянинг Лиссабон шаҳри яқинида жойлашган.Oзод Европа радиоси (RFE) ва Озодлик радиоси (RL) Германия, Испания ва Португалияда жойлашган кучли қисқа тўлқинли узатувчилардан фойдаланиб, сигналларни атмосфера орқали “сақраб ўтиши” йўли билан Шарқий Европа ва Совет Иттифоқи ҳудудларига етказган.Озодлик радиоси шунингдек, Тайванда жойлашган эшиттириш мажмуаси орқали Совет Иттифоқининг энг олис ҳудудларига эшиттиришларини узатган.
6
1955 йилда Ғарбий Германияда, Чехословакия билан чегара яқинида, қуролли аскар ўрта тўлқинли радиоузатувчи юк машинасини қўриқламоқда.Коммунистик давлатлар Озод Европа радиоси (RFE) ва Озодлик радиоси (RL) эшиттиришларини блоклашга ҳаракат қилганлари сабабли, RFE бунга жавобан ўнлаб мобил эшиттириш станцияларини жойлаштирган. Юқоридаги каби мобил узатгичлар Темир парда яқинида, яъни Шарқ ва Ғарб ўртасидаги чегарада фаолият юритиш имконига эга эди.
7
1956 йилдаги инқилоб пайтида венгерлар ағдарилган Иосиф Сталин ҳайкали атрофида тўпланишган.1956 йилда Озод Европа радиоси (RFE) Венгриядаги коммунизмга қарши қўзғолонни қўллаб-қувватлаётгандек туюлган эшиттиришлари учун қаттиқ танқид остида қолди. Инқилоб Совет армияси томонидан қонли тарзда бостирилди — минглаб одам ҳалок бўлди.RFEнинг ўша пайтдаги Венгрияга йўналтирилган эшиттиришларини таҳлил қилар экан, улар орасида революцион ҳаракатни қандай давом эттириш бўйича техник маслаҳатлар ҳам бор эди. Буни қайта кўриб чиққан RFEнинг собиқ раҳбарларидан бири шундай хулоса қилган:«Радио ҳеч қачон одамларга нима қилиш кераклигини ўргатиши керак эмас — айниқса, зўравонликлар пайтида бундан янада эҳтиёт бўлиш лозим.»
8
Озод Европа радиосининг Берлиндаги мухбири Том Бодин 1964 йилда Ғарбий Берлиннинг Груневальд ўрмонида ўтказилган Британия-Америка қўшма ҳарбий машғулотлари пайтида АҚШ аскари билан суҳбатлашмоқда.Радио репрессив режимлар остида яшаётган аҳолига етиб бориш учун идеал восита сифатида қаралган. Бунинг сабаби — эшиттиришни тинглаш из қолдирмас эди. Тингловчи радио тўлқинини эшитгач, шунчаки бошқа частотага ўтиши мумкин эди — бу унинг кимлигини фош қилмасди.
